Nederlandse universiteiten, waaronder de Technische Universiteit Delft, hebben het afgelopen jaar meer dan honderd keer geweigerd om samen te werken met en sollicitaties van buitenlandse onderzoekers te accepteren vanwege veiligheidsrisico's. De toegenomen bezorgdheid over kennisveiligheid heeft geleid tot een strenger screeningproces om te voorkomen dat gevoelige informatie in verkeerde handen terechtkomt.
De Universiteit van Delft, bekend om zijn raketonderzoek en sleuteltechnologieën, staat voor complexe dilemma's in het selecteren van buitenlandse wetenschappers om cruciale innovaties te beschermen. De strenge controlemechanismen hebben tot stand gebracht dat 15 procent van de voorgelegde cases een negatief advies krijgt van de veiligheidsteams, die gericht zijn op het waarborgen van kennisintegriteit.
Nederlandse kennisinstellingen waken niet alleen tegen informatielekken maar ook tegen invloeden van buitenlandse grootmachten zoals China, Rusland en Iran in onderwijs en onderzoek. Het recente advies van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid heeft de universiteiten aangezet tot een strengere aanpak van kennisveiligheid, gezien de grootschalige pogingen van China om hoogwaardige technologieën te bemachtigen via digitale aanvallen.
Met de lancering van het Loket Kennisveiligheid in 2022 kunnen universiteiten nu terugvallen op deskundig advies in ruim 500 gevallen, waarbij zorgvuldigheid in de selectie van onderzoekers en studenten cruciaal is. De nieuwe wet die Justis belast met screeningsprocedures zal de toegang tot gevoelige kennis verder stroomlijnen, hoewel er bezorgdheid is over vertragingsrisico's en extra administratieve lasten.
Eppo Bruins, de minister van Onderwijs, looft de inspanningen van universiteiten in het versterken van kennisbeveiliging. Hij benadrukt het belang van een geval per geval beoordeling, met de nadruk op kwalificaties en integriteit boven nationaliteit: 'Je weet niet of je vrienden van vandaag ook je vrienden van morgen zijn'.